2025’in Üçüncü Çeyreğinde Büyümenin Gerçek Motoru: Tüketim Değil Yatırım

2025 yılının üçüncü çeyreğinde ekonomik büyümenin kaynağı tüketim değil, yatırım harcamalarıdır.

Tüketimin büyümeyi sürüklüyormuş gibi görünmesinin nedeni, zincirlenmiş hacim endekslerinde toplamsallık sorununun giderilmeden yapılan katkı hesaplamalarıdır. Bu yöntemle yapılan standart hesaplar, alt kalemlerin toplam büyümeyle tutarlı katkılar vermesini sağlayamadığı için tüketimin olduğu olduğundan daha yüksek bir katkı yaptığı izlenimi oluşur.

Toplamsallık sorunu dikkate alınmadan yapılan katkı hesabına göre, 2025 yılı üçüncü çeyreğindeki %3,7’lik ekonomik büyümeye; tüketim %3,2 puan, sabit sermaye yatırımları %2,8 puan pozitif katkı yaparken; stok değişimleri %1,5 puan, net ihracat ise %1 puan negatif katkı vermiş görünmektedir.

Ancak seriler toplamsallık sorunundan arındırılarak yeniden hesaplandığında tablo belirgin biçimde değişmektedir: Bu durumda tüketimin büyümeye katkısı %3,2 puandan %2,5 puana gerilerken, sabit sermaye yatırımlarının katkısı %2,8 puandan %3,6 puana yükselmektedir. Stok değişimlerinin negatif katkısı %1,5 puandan %0,7 puana düşerken, net ihracatın negatif katkısı %1 puandan %1,8 puana çıkmaktadır.

Bu düzeltme, üçüncü çeyrek büyümesinin gerçekte tüketimden değil, yatırım harcamalarından beslendiğini açıkça ortaya koymaktadır.