SANAYİLEŞME VE KALKINMA
İÇİNDEKİLER
I. NÜFUS
Nüfus Artış Hızı: 1923-2023
Türkiye’de nüfus artış hızı düşmektedir.
II. GSYH
Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH): 1923-2023
GSYH 1980 öncesi dönemlerde %5’in üzerinde büyümüştür.
1980 sonrası dönemlerde büyüme oranı %5’in altına düşmüştür. Ancak, 2008-2018 döneminde Türkiye Ekonomisi yıllık ortalama %5,21 büyümüştür.
Kişi Başına GSYH: 1923-2023
Kişi başına GSYH küresel kriz sonrasında %3,5’in üzerinde büyümüştür.
Dolar Cinsinden GSYH: 1930-2023
1929-2022 döneminde dolar cinsinden GSYH nominal olarak %7,53, reel olarak ise %4,57 büyümüştür.
2023 yılında Türkiye GSYH %23,49 artışla 1,12 trilyon dolara yükselmiştir.
Dolar Cinsinden Kişi Başına GSYH: 1930-2023
1929-2022 döneminde dolar cinsinden kişi başına GSYH nominal olarak %5,49, reel olarak ise %2,57 büyümüştür.
2023 yılında Türkiye kişi başına GSYH %22,99 artışla 13.110 dolara yükselmiştir.
III. İMALAT SANAYİ
İmalat Sanayi Katma Değeri Büyüme Oranları: 1968-2023 (Sanayileşme)
1968-1978 dönemindeki 10 yılda Türkiye İmalat Sanayi Sektörü yıllık ortalama %8,01 büyümüştür.
Kovid Krizine rağmen 2018-2023 döneminde reel imalat sanayi katma değeri yıllık ortalama %4,84 yükselmiştir.
Dolar Cinsinden İmalat Sanayi Katma Değeri: 1960-2023
1960 yılında nominal olarak 0,97 milyar dolar olan imalat sanayi katma değeri yıllık ortalama %8,96 artarak 2023 yılında 2014,77 milyar dolara yükselmiştir.
1997 yılında reel olarak 46,2 milyar dolan olan imalat sanayi katma değeri yıllık ortalama %5,88 büyüyerek 2021 yılında 182,3 milyar dolara yükselmiştir. Yani, 24 yılda, Türkiye Ekonomisi reel imalat sanayi katma değerini 3,94 katına çıkarmıştır.
İmalat Sanayi Katma Değerinin GSYH İçindeki Payı: 1968-2023
1968 yılında reel olarak imalat sanayiinin GSYH içindeki payı %9,49 iken 2023 yılında 1,82 katına çıkarak %17,29’a yükselmiştir.
İstihdam Başına İmalat Sanayi Katma Değeri: 1968-2023
1988 yılında imalat sanayiinde istihdam başına reel katma değer 24.922 TL iken, yıllık ortalama %2,48 artarak 2023 yılında 58.716 TL’ye yükselmiştir.
1998-2023 döneminde ise istihdam başına reel imalat sanayi katma değeri yıllık ortalama %2,56 artarak 31.191 TL’den 58.716 TL’ye çıkmıştır. Yani 25 yılda imalat sanayiinde istihdam başına reel katma değer 1,88 katına yükselmiştir.
İstihdam Başına İmalat Sanayi Katma Değeri Büyüme Oranları: 1968-2023
İstihdam başına imalat sanayi reel katma değeri 1988-1998 döneminde yıllık ortalama %2,27 artarken sonraki on yılda %2,41’e yükselmiştir.
İmalat Sanayi İstihdamının Toplam İstihdam İçindeki Payı: 1923-2023
2023 yılında imalat sanayi istihdamının toplam istihdam içindeki payı yaklaşık %20’dir.
IV. İŞ GÜCÜ, İSTİHDAM VE İŞSİZLİK
İstihdam Oranı ve İş Gücüne Katılma Oranı: 1988-2023
1988 yılında %57,5 olan iş gücüne katılım oranı 2007 yılında %46,2’y düşmüştür. 2023 yılında ise iş gücüne katılım oranı %53,3’e ulşamıştır.
1988 yılında %52,6 olan istihdam oranı ise 2004’te %41,3’e düşmüştür. 2023 yılında ise istihdam oranı %48,3’e yükselmiştir.
İşsizlik Oranı: 1988-2023
2009 yılında %14’e yükselen işsizlik oranı 2012 yılında %9,2’ye düşmüştür. 2023 yılı itibarıyla, issizlik oranı %9,4’tür.
İstihdam ve İmalat Sanayi İstihdamı: 1923-2023
2023 yılında toplam istihdam 31,61 milyon kişi ve imalat sanayi istihdamı ise 6,25 milyon kişi düzeyinde gerçekleşmiştir.
Dönemler İtibarıyla Yıllık Ortalama İstihdam Büyümesi-I: 1923-2023
Son 10 yılda istihdam yıllık ortalama %2,16 artarken imalat sanayi istihdamı yıllık ortalama %3,04 artmıştır.
Dönemler İtibarıyla Yıllık Ortalama İstihdam Büyümesi-II: 1923-2023
Bir önceki grafikten farklı olarak bu grafikte 1933-2023 dönemi için sürekli 10’ar yıllık dönemlerin yıllık ortalama büyüme oranları gösterilmektedir.
1996-2006 döneminde (10 yıl) toplam istihdam yıllık ortalama %0,37 azalmıştır. 1997-2007 döneminde ise toplam istihdam %0,22 düşüş göstermiştir.
1999-2009 döneminde toplam istihdam %0,36 azalırken imalat sanayi istihdamı %0,85 artış göstermiştir. 2010-2020 döneminde ise istihdam yıllık ortalama %1,73, imalat sanayi istihdamı ise %1,86 büyümüştür.