TÜRKİYE EKONOMİK PUZZLE’A HOŞ GELDİNİZ
Türkiye ekonomisi birçok parçadan oluşan büyük bir yapboz. Bu sayfada, anlamlı gördüğüm verileri sade grafiklerle sunarak, ekonominin karmaşık dinamiklerini daha anlaşılır kılmayı hedefliyorum. Amacım; sanayiden istihdama, ticaretten büyümeye uzanan verileri sunarak, herkes için erişilebilir ve düşünmeye teşvik eden bir kaynak oluşturmaktır.
Ben yalnızca puzzle’ın parçalarını sunuyorum; bu parçaları bir araya getirerek resmi görmek ise okuyucuya bırakılmıştır. Tek bir doğru puzzle yoktur; ekonomide farklı kesimlerin farklı puzzle’ları vardır. Ve bu farklı puzzle’lara göre de farklı okumalar vardır.
Ancak sizlere sunulan (ve sunulacak olan) puzzle’ın parçaları, yani grafikler özenle seçilmiştir. Burası bir istatistik yığını değil, anlamlı bir bütünlüğün parçalarıdır.
DIŞ TİCARET
Temmuz 2025’te yıllık (12 aylık birikimli) ihracat 7,9 milyar dolar artarak 261,4 milyar dolardan 269,4 milyar dolara yükselmiştir. İthalat ise 14 milyar dolar artarak 343,7 milyar dolardan 357,7 milyar dolara yükselmiştir.
İhracattaki 7,9 milyar dolarlık artışın 7,5 milyar doları ihracat fiyatlarındaki artışın katkısıdır. İthalattaki 14 milyar dolarlık artışın ise 7,2 milyar doları ithalat fiyatlarındaki artışın katkısı, 7,2 milyar doları ise ithalat miktarındaki artışın katkısıdır.
Türkiye ekonomisinin reel ihracat ve ithalat değerleri aşağıdadır.
DIŞ TİCARET FİYATLARI
Yıl sonuna göre dolar bazında ihracat fiyatları %8,4 yükselirken, ithalat fiyatları %0,2 yükselmiştir.
Aynı dönemde dolar kuru da %14,9 yükselmiştir. Dolayısıyla TL cinsinden ihracat fiyatları %24,6, ithalat fiyatları ise %15,2 artmıştır.
Yıl sonuna göre TÜFE %19,1 yükselmiştir. TL cinsinden ihracat ve ithalat fiyatları TÜFE’den arındırıldığında ihracat fiyatlarının %4,7 arttığı görülürken, ithalat fiyatlarının %3,3 düştüğü görülür.
İSTİHDAM
Aylık bazda istihdam son dönemde durağan seyretmektedir. Mevcut istihdam seviyesi korunmuş, ancak ilave bir artış sağlanamamıştır.
Son dönemde, tam zamanlı istihdamda kayda değer bir gerileme gözlenmektedir.
Atıl iş gücü 12 milyon kişiye yaklaşmıştır.
TÜFE | ENFLASYON | GÖRELİ FİYATLAR
Yıllık enflasyon düşmeye devam ediyor; fakat kur artış hızındaki düşüş artık durmuş durumda.
Yıl sonuna göre enflasyon düşmeye devam etmektedir.
12 aylık ortalamalara göre enflasyon da düşüşünü sürdürmektedir.
Göreli fiyatlar mallar aleyhine bozulmuştur. TÜFE genel endeksine kıyasla, temel ve dayanıklı malların fiyatları gerilerken; hizmetler ve kira kalemleri yükseliş göstermektedir.
Hizmetler cinsinden mal fiyatları gerilemeye devam etmektedir.
Dolar cinsinden mal fiyatları görece istikrarlı seyrederken, hizmet ve kira fiyatları yükselmiştir.
ASGARİ ÜCRET
Yıllık bazda (son 12 ay), asgari ücret dolar cinsinden yükselmeye devam etmektedir.
ABD tüketici fiyat endeksiyle (CPI) düzeltilmiş dolar bazındaki asgari ücret 2010’lu yıllardaki seviyesinin altındadır.
Tüketici fiyat endeksinyle (TÜFE) reel hale getirilmiş TL cinsinden asgari ücret düşüş eğilimine girmiştir.
Asgari ücret TÜFE’ye göre değil de kira endeksine göre reel hale getirildiğinde, asgari ücretteki düşüş eğilimi daha belirgin hale gelmektedir.