Girdi-Çıktı Tablolarına Dayalı Olarak Sektörlerin Dış Ticarete Konu Olma Niteliği (2012–2023)

Bu çalışmada 2012 ve 2023 yıllarına ait girdi-çıktı tabloları kullanılarak Türkiye ekonomisinde sektörlerin dış ticarete konu olma niteliği analiz edilmektedir. Sektörlerin sınıflandırılmasında, ihracatın üretimin (üretim değeri) yurt içine arz edilen kısmına oranı ile ithalatın yurt içi talebin yurt içi üretimden karşılanan bölümüne oranının toplamı dikkate alınmıştır $(x/(q-x) + m/(q-x))$. Sektörlerin sınıflandırılmasında eşik değer olarak %10 seçilmiştir.

Buna göre $(x/(q-x) + m/(q-x))$ oranı %10’un üzerinde olan sektörler dış ticarete konu olan (T) sektörler olarak kabul edilirken, söz konusu oranın %10’un altında kaldığı sektörler dış ticarete konu olmayan (N) sektörler olarak sınıflandırılmıştır.

Aşağıdaki tabloda, girdi-çıktı tablolarından hareketle 2012 ve 2023 yıllarında sektörlerin sınıflandırılması sunulmuştur. Buna göre 2012 yılında dış ticarete konu olmayan aşağıdaki sektörlerin, 2023 yılında dış ticarete konu hale dönüştüğü görülmektedir:

• C33-Makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı
• G45-Toptan ve perakende ticaret ile motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarım hizmetleri
• G46-Toptan ticaret, motorlu kara taşıtları ve motosikletler hariç
• G47-Perakende ticaret (motorlu kara taşıtları ve motosikletler hariç)
• J62_63-Bilgisayar programlama, danışmanlık ve ilgili hizmetler; bilgi hizmetleri
• K65 Sigorta, reasürans ve emeklilik fonları hizmetleri, zorunlu sosyal güvenlik hariç
• M69_M70 Hukuk ve muhasebe hizmetleri; idare merkezi hizmetleri; idari danışmanlık hizmetleri
• M71-Mimarlık ve mühendislik hizmetleri; teknik test ve analiz hizmetleri
• M73-Reklamcılık ve pazar araştırması hizmetleri
• M74_M75-Diğer mesleki, bilimsel ve teknik hizmetler; veterinerlik hizmetleri
• N77-Kiralama ve leasing hizmetleri

Buna karşılık, N79 – Seyahat acentesi, tur operatörü, diğer rezervasyon hizmetleri ve ilgili hizmetler sektörü 2012 yılında dış ticarete konu bir nitelik taşırken, 2023 yılında dış ticarete konu olmayan sektörler arasında yer almıştır.

Türkiye ekonomisi genel olarak değerlendirildiğinde 2012 yılında Türkiye ekonomisinin dış ticarete konu olma derecesi %29,27 iken 2023 yılında %36,63’e yükselmiştir.