İstihdama Bağlı İşsizlik Oranı ve İş Gücüne Bağlı İşsizlik Oranı

İş Gücü İstatistiklerine İlişkin Bazı Tanımlar

1. İş Gücü = (İşsiz Sayısı) + (İstihdam Sayısı)

2. İşsiz Sayısı = (İş Gücü) – (İstihdam Sayısı)

3. İşsizlik Oranı = (İşsiz Sayısı) / (İş Gücü Sayısı)

3 numaralı eşitlikte gördüğümüz işsiz sayısı yerine 2 numaralı eşitliği koyarsam, işsizlik oranını şu şekilde yazabiliriz:

İşsizlik Oranı = [(İş Gücü) – (İstihdam Sayısı)] / İş Gücü

Yukarıdaki eşitliği düzenlersek:

İşsizlik Oranı = (İş Gücü / İş Gücü) – (İstihdam / İş Gücü)

Bu eşitliği daha sade bir şekilde aşağıdaki şekilde gösterebiliriz:

4. İşsizlik Oranı = 1 – (İstihdam / İş Gücü)

Yukarıdaki yani 4 eşitliği işsizlik oranının istihdam ve iş gücü tarafından belirlendiğini gösteriyor. Bu eşitliğe göre, eğer istihdam sabitken iş gücü azalırsa işsizlik oranı azalır, iş gücü artarsa işsizlik oranı artar. Eğer iş gücü sabitken istihdam artarsa işsizlik oranı azalır, istihdam düşerse işsizlik oranı düşer.

İstihdama Bağlı İşsizlik Oranı  ve İş Gücüne Bağlı İşsizlik Oranının Hesaplanması

İstihdama Bağlı İşsizlik Oranı ve İş Gücündeki Değişimlerin İşsizlik Oranına Katkısının Hesaplanması

İş gücünün değişmediği varsayıldığı bir durumda ortaya çıkacak olan işsizlik oranına istihdama bağlı işsizlik oranı diyelim.

Yılın son aylarındaki yani her yılın aralık ayındaki iş gücü istatistikleri için bunu şu şekilde hesaplayabiliriz:

5. [(Aralık 2023 İşsiz Sayısı) – (Aralık 2023 İş Gücü – Aralık 2022 İş Gücü)] / (Aralık 2022 İş Gücü)

İstihdama bağlı işsizlik oranından farklılaşan bir işsizlik oranı iş gücündeki değişimden kaynaklanan işsizlik oranıdır. İş gücünde değişimin olmadığı bir durumda iş gücü işsizlik oranını etkilemeyecektir.

İşsizlik Oranı = İstihdama Bağlı İşsizlik Oranı + İş Gücündeki Değişimin İşsizlik Oranına Katkısı (% Puan)

İş gücündeki değişimin işsizlik oranına katkısını aşağıdaki şekilde hesaplayabiliriz:

İş Gücündeki Değişimin İşsizlik Oranına Katkısı (% Puan) = İşsizlik Oranı – İstihdama Bağlı İşsizlik Oranı

İş gücü hacminde değişimin olmadığı bir  ekonomide, işsizlik oranındaki değişimin tamamı istihdam kaynaklı olur.  Eğer bir önceki döneme göre iş gücü artmışsa, işsizlik oranı istihdama bağlı işsizlik oranından yüksek olur. Tersi durumda ise yani bir önceki döneme göre iş gücü azalırsa, işsizlik oranı istihdama bağlı işsizlik oranından küçük olur.

İş Gücü Değişimi = 0 ise, İşsizlik Oranı = İstihdama Bağlı İşsizlik Oranı

İş Gücü Değişimi > 0 ise, İşsizlik Oranı > İstihdama Bağlı İşsizlik Oranı

İş Gücü Değişimi < 0 ise, İşsizlik Oranı < İstihdama Bağlı İşsizlik Oranı

İş Gücüne Bağlı İşsizlik Oranı ve İstihdamdaki Değişimlerin İşsizlik Oranına Etkisinin Hesaplanması

İş gücü hacmine ilişkin olan işsizlik oranına iş gücüne bağlı işsizlik oranı diyelim. İş gücüne bağlı işsizlik oranı, istihdam değişiminin olmadığı işsizlik oranı şeklinde de tanımlayabiliriz.

Yılın son aylarındaki yani her yılın aralık ayındaki iş gücü istatistikleri için bunu şu şekilde hesaplayabiliriz:

6. [(Aralık 2023 İşsiz Sayısı) + (Aralık 2023 İstihdam – Aralık 2022 İstihdam)] / (Aralık 2023 İş Gücü)

İşsizlik Oranı = İş Gücüne Bağlı İşsizlik Oranı – İstihdamdaki Değişimin İşsizlik Oranına Katkısı (% Puan)

İstihdamdaki değişimin işsizlik oranına katkısını aşağıdaki şekilde hesaplayabiliriz:

İstihdamdaki Değişimin İşsizlik Oranına Katkısı (% Puan) = İşsizlik Oranı – İş Gücüne Bağlı İşsizlik Oranı

Ya da aşağıdaki şekilde hesaplayabiliriz:

İstihdamdaki Değişimin İşsizlik Oranına Katkısı (% Puan) = -(Aralık 2023 İstihdam – Aralık 2022 İstihdam) / Aralık 2023 İş Gücü

2007-2023 Dönemi Yıl Sonları İstihdama ve İş Gücüne Bağlı İşsizlik Oranları

Aşağıdaki grafikte TÜİK’in yayınlamış olduğu İş Gücü İstatistikleri’nden hareketle hesaplanan 2008-2023 dönemi aralık ayları istihdama bağlı işsizlik oranı ve iş gücü değişimlerinin işsizlik oranına katkısı sunulmuştur.

2023 yılı aralık ayında istihdama bağlı işszilik oranı %7,75 seviyesinde gerçekleşmiştir. İş gücündeki değişim istihdama bağlı işsizlik oranına %1,17 puan katkı yapmış ve işsizlik oranı %8,92 seviyesinde gerçekleşmiştir (%7,75+%1,17).

Aşağıdaki grafikte ise 2008-2023 dönemi aralık ayları iş gücüne bağlı işsizlik oranı ve istihdam değişimlerinin işsizlik oranına katkısı sunulmuştur.

2023 yılı aralık ayında iş gücüne bağlı işszilik oranı %11,59 seviyesinde gerçekleşmiştir. İstihdamdaki değişim iş gücüne bağlı işsizlik oranına -%2,67 puan katkı yapmış ve işsizlik oranı %8,92 seviyesinde gerçekleşmiştir [%11,59+(-%2,67)].

---