İÇİNDEKİLER
TEK SERVET VERGİMİZ: MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ 2006-2023
Türkiye’de uygulanan 4 adet servet ya da varlık ya da mülkiyet vergimiz vardır.
- Motorlu Taşıtlar Vergisi
- Veraset ve İntikal Vergisi
- Değerli Konut Vergisi
- Emlak Vergisi
Servet Vergisi, bir varlığa sahip olmaktan doğar. Genellikle yıllık olarak alınır. Ama bazen bir defalık da alındığı olur. Servet Vergisi esasında eşitsizliklerin konusudur.
Emlak vergisi önemini kaybettikten sonra bir çok ülkede bu vergiler yerel yönetimlere devredilmiştir. Ülkemizde de bu vergileri belediyeler toplamaktadır.
Kovid döneminde değerli konut vergisi uygulamaya konuldu ancak orasından burasından öyle bir kırptırıldı ki, Cumhuriyet tarihinin toprak reformu hikayesine döndü. En zenginleri hedef alan vergilerin hazin sonu budur.
Veraset ve intikal vergisi, servet yoğunluğunun nesilden nesile aktarılmaması için tasarlanmış bir vergidir. Parasal gücün, ki bir grupta toplanırsa politik bir güce dönüşür, toplumun azınlık bir kesiminde toplanmasını engellemek, yani toplumsal eşitliği sağlama amacını güder. Bir varlık miras yoluyla ya da hediye yoluyla gibi size geçtiyse artan oranlı bir vergiye tabi tutulursunuz.
Motorlu taşıtlar vergisi, bir arabaya sahip olmanızdan dolayı ödemeniz gereken bir vergidir. Otomobil varlığımız bir servet olarak kabul edilip, arabanın motoru ve yılı da servetin boyutunu ölçüyormuş gibi davranılarak bu kriterlere göre değişen ancak oransal olmayan bir vergidir. Yani evimizdeki buzdolabına ya da televizyonumuzun yılı ve hacmine göre de bu vergi uygulanabilir. Amacımız bütçe açığını kapatmak ise hatta cep telefonlarından da her yıl vergi alınabilir. Bu konu hayal gücünüze kalmış. Bir kişinin varlığını ölçemediğimiz ortaçağda yaşıyor olsak kabul edilebilir ki mantığı zaten eskilere dayanır. Toplaması basit, zenginlerle uğraşıp politik mücadele gerektirmeyen bir vergi türüdür.
Eskiden Avrupa’da emlak vergisi evin pencere sayısına göre alınırmış. Pencere sayısı çok olan evler daha değerli kabulüne dayanıyormuş.
Tek Servet Vergimiz: Motorlu Taşırlar Vergisi
2024 yılı Haziran ayında yıllık yani son 12 ayda 54,35 milyar TL motorlu taşıtlar vergisi toplanmış. 2023 yılında bir defalığına ek bir motorlu taşıtlar vergisi alındı. 2023 Temmuz ile 2024 Haziran ayında 34,25 milyar TL bu ek motorlu taşıtlar vergisi toplanmış.
Son bir yılda 5,02 milyar TL Veraset ve İntikal Vergisi, 0,10 milyar TL’de Değerli Konut Vergisi toplanmıştır.
Kolalı gazozlardan ise son 1 yılda 9,59 milyar TL ÖTV vergisi toplanmış. Çoluk, çocuk, fakir, zengin hepimizin içtiği kolalı gazozlardan, zenginlerin ödediği/ödemesi gerektiği Veraset ve İntikal ile Değerli Konut Vergisi’nden daha çok vergi toplanmış.
Herhangi bir finansal varlığa servet vergisi yok, gayrimenkule bir emlak vergisi var ama adı var kendisi yok. Ülkemizde tek servet vergisi motorlu taşıtlar vergisidir. Son bir yılda 90 milyar TL toplanmıştır. Toplam vergi gelirlerinin %1,5’idir.
Motorlu taşıt vergisi öderken arabayı kredi ile mi aldık, yoksa nakitle mi aldık hiç önemli değil. Brüt servet üzerinden bir vergi alınıyor. Tamam.
Türkiye’de yaklaşık 16 trilyon TL mevduat var. %1,5 her yıl varlık vergisi alınsa her yıl bugünkü değerle 235 milyar TL eder. Bu da şu anki yıllık vergi gelirinin %3,9’u eder. Borsa’daki varlıklardan ( ne kadarlık bir değer var bilmiyorum) da %1,5 . Gayrimenkuller cari değerine de 20 trilyon TL desek ve %1,5’te buraya uygulasak, 300 milyar TL… Bütçe açığı falan kalmaz. Bilim olan Ekonomi çok kolaydır. Sadece yıllık %1,5 vergi oranıyla bütçe açığı falan kalmadı. Ama Ekonomi Politik ya da Siyasal İktisat geniş ve bilinçli bir halk kitlesinin ısrarlı desteği/talebi olmadan bunu yapamazsın der.
Güncel örnek, borsaya bir işlem vergisi konulmak istendi. En zenginler bu verginin ülkeyi yıkıma götüreceğine kadar karşı tezlerini sundular. Ne olacak bilmiyoruz ancak Değerli Konut Vergisi de yine aynı şekilde zenginler tarafından çok hoş karşılanmıştı.
Size çok ince bir detay vereyim: Ekonominin bilim olmadığını sosyal bir disiplin olduğunu anlamanıza yardımcı olabilir. Borsaya işlem vergisi tartışıldığı anda motor kuryelerine ve garson bahşişlerine vergi konusu ortaya çıktı. Alt alta koyalım:
- Borsada İşlem Vergisi
- Garsonların Bahşişine Vergi (Kayıt dışı bir alana vergi koymak?)
- Motor Kuryelere Vergi
Verilere TCMB-EVDS-Kamu Maliyesi İstatistiklerinden ulaşabilirsiniz.
